Wat is een onderliggende waarde?
De onderliggende waarde is een term die vaak gehoord wordt bij de handel in derivaten. Een derivaat is namelijk een afgeleide van een onderliggende waarde. Er zijn verschillende soorten derivaten, waaronder opties, futures, swaps en forwards. De prijs van het derivaat wordt afgeleid van de koers van het onderliggende product waarop deze betrekking heeft. De koers van het derivaat zal, onder meer maar niet alleen, fluctueren op basis van de koersbeweging van de onderliggende waarde.
Die onderliggende waarde kan betrekking hebben op bijvoorbeeld aandelen, indexen, commodities, of valuta’s.
Beleggen in een derivaat, in plaats van in de onderliggende waarde, heeft grotere risico’s maar ook hogere rendementen. Dit komt door het hefboomeffect. Hieronder volgt uitleg over de verschillende onderliggende waarden en wordt bij valuta’s afgesloten met een voorbeeld van de hefboomwerking.
Aandelen
Met de koop van een aandeel wordt een stukje eigendom van een bedrijf gekocht. In plaats van het aandeel meteen in portefeuille te nemen kun je kiezen voor een call optie. De call optie geeft je het recht om tijdens een vastgestelde periode, op een vastgestelde prijs, een afgesproken hoeveelheid aandelen van een bedrijf te kopen.
De contractgrootte (afgesproken hoeveelheid onderliggende waarde) van opties in aandelen is vaak 100. Dus als de premie van een aandelenoptie € 0,75 noteert, betaal je voor de optie in totaal € 75,-.
Indexen
Het gaat bij een index niet om een individueel aandeel, maar om een beursindex als bijvoorbeeld de AEX, Dow Jones of Nasdaq. Als een index de onderliggende waarde vormt voor een optie speculeer je op een koersbeweging in de totale aandelenbasket van de index uit een land.
De contractgrootte van opties in indexen is, net als bij individuele aandelen, vaak 100. Dus als de premie van bijvoorbeeld de AEX index € 9,50 noteert, betaal je voor de optie in totaal € 950,-.
Commodities
Wanneer een commodity als onderliggende waarde wordt gebruikt, kun je een onderverdeling maken in de soorten commodities.
- Edelmetalen: zoals goud, zilver en platinum
- Energie: zoals WTI olie, crude olie en aardgas
- Agrarische producten: zoals graan, tarwe en aardappels
Commodities worden veel gebruikt als onderliggende waarde voor een derivaat zoals een optie of een future. Veel boeren hedgen bijvoorbeeld hun aardappeloogst in de derivatenmarkt om zich zodoende te beschermen tegen prijsdalingen en de verkoopprijs op een voor hen gunstig niveau veilig te stellen.
Ook (particuliere) beleggers maken gebruik van opties, met een commodity als onderliggende waarde om te speculeren op een koersstijging (call optie) of juist een koersdaling (put optie).
Afhankelijk van de soort commodity zijn er verschillende contractgroottes. Bij bijvoorbeeld goud (de goudprijs zelf wordt geprijsd in US dollars per ounce) is de contractgrootte per optie vaak 100 ounces. Dit wil zeggen dat als een goudoptie $ 12,50 noteert, je voor de totale optie $ 1.250 betaalt.
Valuta’s
Valutahandel wordt ook wel forex handel genoemd (van het Engelse foreign exchange). De koersbewegingen van een valuta zijn, uitzonderingen daargelaten, minder heftig dan bij bijvoorbeeld een aandeel. Het betreft valutahandel altijd een valutapaar: de ene valuta wordt uitgedrukt in eenheden van de andere. Wanneer je bij EUR/USD op een koers van 1.0850 een euro koopt, doe je dat dus tegen 1,0850 Amerikaanse dollars (die je dan dus verkoopt). Zoals je ziet worden valuta’s vaak geprijsd tot het vierde cijfer achter de komma.
Om te profiteren van een verwachte koersstijging gaan we nu vergelijken wat het verschil is in rendement bij beleggen in de onderliggende waarde (EUR/USD) en via een call optie.
Stel dat je € 100.000 koopt op 1.0850 en de markt stijgt naar 1.1200, dan is je winst: (1.1200 – 1.0850) x 100.000/ = $ 3.500 (wat gelijk is aan ongeveer € 3.125 op een EUR/USD koers van 1.1200). Dat is een rendement van 3,13% op geïnvesteerd kapitaal.
Stel dat de call optie met strike 1.0850 een premie van $ 0,0125 noteert en je deze optie koopt in plaats van de onderliggende waarde. Met een contractgrootte in de EUR/USD optie van € 100.000 betaal je dus $ 1.250 voor de optie.
Wanneer EURUSD nu op 1.1200 staat, is je winst: (1.1200 – 1.0850) x 100.000 = $ 3.500 – $ 1.250 (de betaalde optiepremie) = $ 2.250. Dat is een rendement van 180% op geïnvesteerd kapitaal.
Het verschil in rendement (3,13% en 180%) komt door de grote hefboomwerking.
